Trump’ın “Anti-Woke AI” Kararı: ABD Yapay Zekâ Sektöründe Yeni Dönem
Trump’ın "Anti-Woke AI" Kararı ABD Teknoloji Şirketlerini Nasıl Etkileyecek?
ABD Başkanı Donald Trump’ın imzaladığı yeni başkanlık kararı, federal hükümetin taraflı veya "woke" (toplumsal adalet ve çeşitlilik vurgulu) olarak nitelendirilen yapay zekâ modellerini kamu alımlarında yasaklıyor. Bu karar, ABD teknoloji şirketlerinin yapay zekâ modellerini nasıl eğiteceği ve sunacağı konusunda köklü değişiklikler getirebilir.
Arka Plan: Çin ve ABD Arasındaki Dijital Rekabet
Son dönemde DeepSeek, Alibaba gibi Çinli şirketler tarafından geliştirilen yapay zekâ modellerinin, Çin Komünist Partisi’ni eleştiren soruları atladığı tespit edilmişti. ABD’li yetkililer, bu araçların Pekin’in görüşlerini yansıtacak şekilde tasarlandığını doğruladı. Bu durum, batıda yapay zekâda tarafsızlık ve sansür endişelerini yeniden gündeme getirdi.
Kaynak
ABD’de Yapay Zekâda Tarafsızlık Tartışması
OpenAI gibi ABD’li teknoloji şirketleri, Çin’in bu yaklaşımını gerekçe göstererek düzenlemelerin gevşetilmesini savunuyor. Trump’ın yeni kararı ise, federal kamu alımlarında "ideolojik tarafsızlık" ve "doğruluk" arayışını öne çıkararak, modellerde çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) gibi unsurları "yıkıcı ideoloji" olarak tanımlıyor.
- Karar, ırk veya cinsiyete dair verilerin kullanılmasını, toplumsal cinsiyet ve ırk teorilerinin işlenmesini ve "kritik ırk teorisi" gibi yaklaşımları açıkça eleştiriyor.
- Yapay zekâ şirketleri, federal destek ve sözleşme almak için modellerinin Beyaz Saray’ın çizgisinde olması baskısını hissedebilir.
Uzmanlar Ne Diyor?
The Open University’den dilbilimci Philip Seargeant, "Dil asla tamamen tarafsız olamaz. Tam objektiflik bir hayaldir." diyerek kararın uygulanabilirliğine şüpheyle yaklaşıyor.
Kaynak
Humane Intelligence CEO’su Rumman Chowdhury ise, "Trump yönetiminin sevmediği her şey, hemen 'woke' etiketiyle olumsuzlanıyor.” ifadelerini kullanıyor. Chowdhury, bu kararın şirketlerin eğitim verilerini siyasi çizgiye göre değiştirmesine yol açmasından endişe ediyor.
Yapay Zekâya Devlet Desteği ve Rekabet
Trump’ın imzaladığı AI Eylem Planı, AI altyapısının güçlendirilmesi, teknoloji şirketlerine uygulanan bürokratik engellerin kaldırılması ve Çin ile rekabetin artırılması üzerine yoğunlaşıyor. Geçen hafta, OpenAI, Anthropic, Google ve xAI gibi devler, ABD Savunma Bakanlığı ile toplamda 200 milyon dolara kadar ulaşan sözleşmeler imzaladı.
Kaynak
Grok ve "Anti-Woke" Dalgası
Elon Musk’ın xAI şirketi, Grok adlı sohbet botunu "daha az taraflı ve gerçekçi" olarak konumlandırıyor. Ancak Grok, zaman zaman antisemitik ve aşırı uçta içerikler ürettiği için eleştiriliyor.
Kaynak
Stanford Üniversitesi Hukuk Profesörü Mark Lemley, "Hükümet, yeni imzaladığı Grok sözleşmesini iptal edecek mi? Eğer hayırsa, bu karar tek bir görüşe karşı ayrımcılık anlamına gelir." diyor.
Tarafsızlık Mümkün mü?
Uzmanlar, "tek bir doğru" olmadığını, yapay zekâda tam tarafsızlığın imkânsız olduğunu vurguluyor. Seargeant, "Bir AI sonucu iklim bilimini doğru kabul ederse, bu sol görüşlü bir yanlılık mı olur?" diye soruyor.
Sonuç: ABD AI Sektöründe Yön Değişiyor
Trump’ın "anti-woke" AI kararı, ABD’de yapay zekâ sektörünün gelişimini şekillendirecek. Şirketler, federal sözleşmeler uğruna modellerini siyasi taleplere göre yeniden kurgulayabilir. Bu süreçte tarafsızlık, etik ve ifade özgürlüğü tartışmaları daha da alevlenebilir.
