News

Eski OpenAI Çalışanları Kâr Amacı Güden Yapıya Karşı

Cansın Cengiz

11 Nis 2025 — 4 min read

Eski OpenAI Çalışanları Kâr Amacı Güden Yapıya Karşı Çıktı

OpenAI'ın eski çalışanlarından oluşan bir grup, şirketin kâr amacı gütmeyen statüden kâr amacı güden bir yapıya geçiş planına karşı çıkarak, Elon Musk'ın OpenAI'a karşı açtığı davada destekleyici bir 'amicus brief' (mahkemeye sunulan görüş dilekçesi) sundu.

Misyon İhlali İddiası

On iki eski OpenAI çalışanının imzasını taşıyan dilekçede, şirketin kâr amacı gütmeyen kanadının kontrolü devretmesinin, OpenAI'ın temel misyonunu ihlal edeceği savunuluyor. Bu eski çalışanlar arasında Steven Adler, Rosemary Campbell, Neil Chowdhury, Jacob Hilton, Daniel Kokotajlo, Gretchen Krueger, Todor Markov, Richard Ngo, Girish Sastry, William Saunders, Carrol Wainwright ve Jeffrey Wu gibi isimler bulunuyor.

Daha önce de bazı eski çalışanlar OpenAI'ın uygulamalarına karşı kamuoyu önünde endişelerini dile getirmişti. Örneğin, Gretchen Krueger şirketi hesap verebilirlik ve şeffaflık konusunda iyileştirmeye çağırırken, Daniel Kokotajlo ve William Saunders, OpenAI'ın yapay zeka alanında "pervasız" bir hakimiyet yarışı içinde olduğu konusunda uyarmıştı. Carrol Wainwright ise OpenAI'ın "daha sonra doğru olanı yapacağına dair söz verdiğinde güvenilmemesi gerektiğini" belirtmişti.

Yapısal Değişim ve Tartışmalar

2015 yılında kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak kurulan OpenAI, 2019'da "sınırlı kâr" modeline geçmişti. Şimdi ise kamu yararına çalışan bir şirket (public benefit corporation) olarak yeniden yapılanmayı hedefliyor. Sınırlı kâr modeline geçiş yaparken, OpenAI kâr amacı gütmeyen kanadını korumuştu ve bu kanat şu anda şirketin ticari kolunda kontrol hissesine sahip.

Elon Musk'ın davası, OpenAI'ı yapay zeka araştırmalarının tüm insanlığa fayda sağlamasını hedefleyen kâr amacı gütmeyen misyonundan saptığı iddiasıyla suçluyor. Musk, OpenAI'ın dönüşümünü durdurmak için ihtiyati tedbir talebinde bulunmuştu. Federal bir yargıç bu talebi reddetmiş ancak davanın 2026 baharında jürili duruşmaya gitmesine izin vermişti.

Eski Çalışanların Argümanları

Eski çalışanların dilekçesine göre, OpenAI'ın mevcut yapısı (kâr amacı gütmeyen bir kuruluşun diğer yan kuruluşları kontrol etmesi) genel stratejisinin "kritik bir parçası" ve misyonu için "hayati" önem taşıyor. Kâr amacı gütmeyen kuruluşun kontrol rolünü ortadan kaldıracak herhangi bir yeniden yapılanmanın, yalnızca OpenAI'ın misyonu ve tüzük taahhütleriyle çelişmekle kalmayacağı, aynı zamanda "bu taahhütlere dayanarak kuruluşa katılan ve destek veren çalışanların, bağışçıların ve diğer paydaşların güvenini sarsacağı" iddia ediliyor.

Dilekçede, OpenAI'ın tüzüğünde misyonunu gerçekleştirmek için birkaç temel ilkeye bağlı kaldığı ve bu taahhütlerin şirket içinde son derece ciddiye alındığı, bağlayıcı olarak iletildiği ve muamele gördüğü belirtiliyor. Mahkemenin, yapay genel zekanın (AGI) dar finansal çıkarlara hizmet etmek yerine insanlığa fayda sağlamasını güvence altına almak için tasarlanan OpenAI'ın benzersiz yapısını korumak adına kâr amacı gütmeyen yönetişimin sürdürülmesinin esas olduğunu kabul etmesi gerektiği vurgulanıyor.

Eski çalışanlara göre, OpenAI bu yapıyı sık sık bir işe alım aracı olarak kullandı ve personele kâr amacı gütmeyen kontrolün misyonu gerçekleştirmede "kritik" olduğuna dair defalarca güvence verdi. Hatta CEO Sam Altman'ın 2020 sonlarındaki bir toplantıda, kâr amacı gütmeyen yönetişimin ve denetimin, "kısa vadeli finansal kazançlar yerine güvenlik ve geniş toplumsal faydaların önceliklendirilmesini garanti etmede" "her şeyden önemli" olduğunu vurguladığı aktarılıyor.

Geleceğe Yönelik Endişeler

Dilekçe, OpenAI'ın kâr amacı güden bir şirkete dönüşmesine izin verilirse, güvenlik konusunda "potansiyel olarak köşeleri kesmeye" ve güçlü yapay zekayı "hissedarları arasında yoğunlaştırmaya" teşvik edilebileceği uyarısında bulunuyor. Kâr amacı güden bir OpenAI'ın, mevcut tüzüğündeki "birleşme ve yardım etme" maddesine uymak için çok az nedeni olacağı iddia ediliyor. Bu madde, OpenAI'ın kendisinden önce AGI'ye ulaşan "değer uyumlu, güvenlik bilincine sahip" herhangi bir projeyle rekabet etmeyi bırakıp ona yardım edeceğini taahhüt ediyor.

Bu eski çalışanlar, OpenAI'ın dönüşümüne güçlü bir şekilde karşı çıkan ve sayıları giderek artan bir gruba katılıyor. Kaliforniya Teamsters gibi kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ve işçi grupları da Kaliforniya Başsavcısı Rob Bonta'ya şirketin kâr amacı güden bir yapıya geçmesini engellemesi için dilekçe vermişti.

OpenAI'ın Savunması ve Riskler

OpenAI ise dönüşümün kâr amacı gütmeyen kanadını koruyacağını ve sağlık, eğitim, bilim gibi sektörlerdeki "hayırsever girişimlere" harcanmak üzere kaynak sağlayacağını belirtiyor. Şirket, kontrol hissesi karşılığında kâr amacı gütmeyen kanadın milyarlarca dolar gelir elde edeceğini ifade ediyor.

Ancak OpenAI için riskler yüksek. Çeşitli raporlara göre, şirketin bu yılın veya gelecek yılın sonuna kadar kâr amacı güden yapıya geçişini tamamlaması gerekiyor, aksi takdirde son aylarda topladığı sermayenin bir kısmından feragat etme riskiyle karşı karşıya kalabilir.