Creative Commons: Yapay Zeka Çağı İçin Yeni Bir Açık Ekosistem
Creative Commons: Yapay Zeka Çağı İçin Yeni Bir Açık Ekosistem
Kâr amacı gütmeyen kuruluş Creative Commons (creativecommons.org), eser sahiplerine telif haklarını korurken çalışmalarını paylaşma imkanı sunan lisanslama hareketinin öncüsü olarak, şimdi de yapay zeka (YZ) çağına hazırlanıyor. Kuruluş, YZ modellerinin eğitimi gibi amaçlar için içeriklerinin makineler tarafından nasıl kullanılabileceğini veya kullanılamayacağını veri seti sahiplerinin belirlemesine olanak tanıyacak yeni projesi CC Signals'ı duyurdu.
Neden CC Signals?
Bu proje, internetin açık yapısı ile YZ'yi beslemek için artan veri talebi arasında bir denge kurmayı amaçlıyor. Creative Commons'ın kendi blog yazısında açıkladığı gibi, kontrolsüz veri çıkarımı internetteki açıklığı aşındırabilir ve kuruluşların verilerini paylaşmak yerine sitelerini duvarlarla çevirmesine veya ücretli erişime kapatmasına yol açabilir.
CC Signals projesi ise bu duruma yasal ve teknik bir çözüm sunarak, veri kontrol edenler ile YZ eğitimi için veriyi kullananlar arasında kullanılması amaçlanan bir veri seti paylaşım çerçevesi sağlamayı hedefliyor.
Sektördeki İhtiyaç ve Yaklaşım
Şirketler, verileri üzerinde YZ eğitimini sınırlamak veya kullanıcı verilerini YZ ile ilgili amaçlar için ne ölçüde kullanacaklarını açıklamak üzere politikalarını ve hizmet şartlarını değiştirmeye çalışırken, bu tür bir araca olan talep artıyor. Örneğin:
- X (eski Twitter), başlangıçta üçüncü tarafların genel verileri üzerinde modellerini eğitmesine izin vermiş, ancak daha sonra bu politikasını değiştirmiştir.
- Reddit, YZ tarayıcılarının verilerini kazımasını engellemek için robots.txt dosyasını kullanmaktadır.
- Cloudflare, web sitelerinin YZ botlarından kazıma için ücret almasına olanak tanıyan çözümler ve botları şaşırtacak araçlar üzerinde çalışmaktadır.
- Açık kaynak geliştiricileri de "tarama yok" direktiflerine uymayan YZ tarayıcılarını yavaşlatmak için araçlar geliştirmiştir.
CC Signals projesi ise, farklı bir çözüm öneriyor: Yasal olarak uygulanabilir, ancak aynı zamanda etik bir ağırlığı olan bir dizi araç. Bu yaklaşım, günümüzde milyarlarca açık lisanslı yaratıcı eseri kapsayan mevcut CC lisanslarına benziyor.
Creative Commons CEO'su Anna Tumadóttir, "CC Signals, YZ çağında ortak kullanım alanlarını sürdürmek için tasarlandı" dedi ve ekledi: "Tıpkı CC lisanslarının açık web'i inşa etmeye yardımcı olduğu gibi, CC Signals'ın da karşılıklılık temelinde bir açık YZ ekosistemi şekillendireceğine inanıyoruz."
Gelecek Planları
Proje şu anda şekillenmeye başlıyor. İlk tasarımlar Creative Commons web sitesinde (creativecommons.org/ai-and-the-commons/cc-signals/) ve GitHub sayfasında (github.com/creativecommons/cc-signals) yayınlandı. Kuruluş, Kasım 2025'teki alfa lansmanı (erken test) öncesinde aktif olarak kamuoyundan geri bildirim topluyor ve geri bildirim ve sorular için bir dizi toplantı düzenleyecek.
