California, Büyük Yapay Zeka Şirketleri İçin Zorunlu Güvenlik Raporu Yasasını Yeniden Gündeme Taşıyor
California'dan Yapay Zeka Şeffaflığına Yönelik Yeni Yasal Hamle
California Eyalet Senatörü Scott Wiener, son dönemde tartışma yaratan yapay zeka düzenlemelerine bir yenisini ekledi. SB 53 adlı yasa tasarısına eklediği yeni değişikliklerle, dünyanın en büyük yapay zeka şirketlerinin güvenlik ve şeffaflık protokollerini kamuoyuyla paylaşmasını ve güvenlik olayları yaşandığında rapor yayımlamasını zorunlu kılıyor.
SB 53 Neler Getiriyor?
- Şeffaflık Raporları: OpenAI, Google, Anthropic ve xAI gibi devlerin, güvenlik protokollerini ve yaşanan olayları raporlaması gerekecek.
- Çalışanlara Koruma: Yapay zeka laboratuvarlarında çalışanlara, teknolojinin "kritik risk" taşıdığını düşünmeleri halinde ihbarcı koruması sağlanacak.
- Kamuya Açık Bulut: Startuplar ve araştırmacılar için kamuya ait CalCompute adlı bir bulut bilişim altyapısı kurulacak.
Eğer yasa yürürlüğe girerse, California yapay zeka geliştiricilerine yönelik anlamlı şeffaflık yükümlülükleri getiren ilk eyalet olacak.
Geçmişte Neler Yaşandı?
Senatör Wiener'in daha önce sunduğu SB 1047 tasarısı da benzer şekilde şirketlerden güvenlik raporları talep ediyordu. Ancak Silikon Vadisi'nden gelen yoğun itirazlar ve Vali Gavin Newsom'un vetosu nedeniyle yürürlüğe girememişti. Ardından, Vali Newsom önde gelen yapay zeka uzmanları ve akademisyenlerin yer aldığı bir politika grubu oluşturdu. Bu grup geçtiğimiz ay yayımladığı nihai raporda, "endüstrideki sistemler hakkında bilgi paylaşımının zorunlu kılınması" gerektiğini vurguladı (kaynak).
SB 53 ile Hangi Dengeler Kurulmaya Çalışılıyor?
Senatör Wiener’in ofisinden yapılan açıklamada, yeni yasa tasarısının söz konusu rapordan büyük ölçüde etkilendiği ve "en bilimsel ve adil yasa" olma hedefiyle şekillendirildiği belirtildi. SB 53'ün amacı, California'nın yapay zeka sektörünün büyümesini engellemeden gerçek anlamda şeffaflık sağlamak.
"Şirketlerin, bu risklerle mücadele için aldıkları önlemleri kamuya ve devlete açıklaması, en temel ve mantıklı adım gibi görünüyor." — Nathan Calvin, Encode (AI güvenliği STK'sı)
Yasal Süreç ve Ulusal Gündem
SB 53 şimdi California Meclisi Gizlilik ve Tüketici Koruma Komitesi'nde oylanacak. Onay alırsa birkaç aşamadan geçerek Vali Newsom'un önüne gelecek. Bu arada, benzer bir yasa tasarısı New York'ta da gündemde (RAISE Act). Ancak federal düzeyde eyaletlerin kendi başına yapay zeka düzenlemesi yapmasını engelleyen bir moratoryum önerisi, Temmuz ayında ABD Senatosu'nda reddedildi (kaynak).
Yapay Zeka Şirketlerinin Tutumu
Anthropic gibi şirketler daha fazla şeffaflığın gerekliliğini kabul ediyor. OpenAI, Google ve Meta ise şeffaflık konusunda daha çekingen davranıyor. Son dönemde, Google’ın en gelişmiş modeli Gemini 2.5 Pro ve OpenAI’ın GPT-4.1 için güvenlik raporlarının geç yayımlanması ya da hiç yayımlanmaması dikkat çekti (Google örneği, OpenAI örneği).
Sonuç: Eyaletler Yarışta
Federal düzeyde net bir çerçevenin olmaması, California gibi eyaletleri liderlik rolüne itiyor. SB 53, önceki yasa girişimlerinden daha yumuşak olsa da, büyük yapay zeka şirketlerini daha fazla bilgi paylaşmaya zorlayabilir. Sektör ve yasa yapıcılar, bu sınırların nasıl çizileceğini yakından izliyor.
